Zwaluw op zoek naar nestgelegenheid

April 2017 - Na te hebben overwinterd in de Sahel-regio, zijn de eerste zwaluwen inmiddels teruggekeerd op Nederlandse bodem. Op dit moment zijn ze druk bezig met het vormen van broedparen en het bouwen van nesten. Over het algemeen gaat het goed met de zwaluwen in ons land. De huiszwaluw- en oeverzwaluwpopulaties zijn in aantallen toegenomen sinds de jaren 90. Het aantal broedende boerenzwaluwen is stabiel gebleven. Toch kan het nog altijd beter en is het geen overbodig luxe om de zwaluwen te helpen, bijvoorbeeld door het ophangen van kunstnesten.

Bekijk hier welke producten Vivara biedt om Zwaluwen te helpen  

In Nederland komen de boerenzwaluw, huiszwaluw, oeverzwaluw en gierzwaluw landelijk voor. Alle vier overwinteren ze ten zuiden van de Sahara in het tropische Ghana, Nigeria en Congo. Jaarlijks komen ze in maart en april terug naar Nederland voor het broedseizoen.

Boerenzwaluw

De boerenzwaluw is een echte boerenlandvogel, ze broedt voornamelijk in open schuren en loodsen op het platteland. De eerste boerenzwaluw werd dit jaar op 17 maart waargenomen in Helenaveen (NB). De eerste waarneming is de laatste twintig jaar steeds vroeger. Tien jaar geleden werd de eerste boerenzwaluw namelijk pas begin april gezien. In de jaren 90 halveerde het aantal broedende boerenzwaluwen door modernisering en intensiever landbouwgebruik. Schuren en stallen werden geïsoleerd waardoor de zwaluw simpelweg niet naar binnen kon om een nest te maken. Ondanks deze problemen is het aantal boerenzwaluwen de laatste jaren gestabiliseerd en lijkt er een licht positieve trend te ontstaan. SOVON Vogelonderzoek Nederland monitort de boerenzwaluw sinds 2011 intensief. De organisatie voert nest- en zenderonderzoek uit en promoot vogelvriendelijke maatregelen op boerenerven. Schuren hoeven bijvoorbeeld niet compleet afgesloten te worden en er zijn nestkommetjes en tillen beschikbaar als nestgelegenheid.

Huiszwaluw

In tegenstelling tot de boerenzwaluw is de huiszwaluw geen boerenlandvogel. Van nature bouwt de huiszwaluw nesten van klei en zand tegen rotswanden. Naarmate Nederland steeds meer werd volgebouwd, bleken bakstenen en beton ook te voldoen als rots. Nu broedt de huiszwaluw voornamelijk bij gebouwen en bruggen. De eerste huiszwaluw werd op 31 maart jl. waargenomen in Lettele (OV). Ook deze zwaluw lijkt steeds eerder naar ons land terug te keren. Sinds de jaren 90 is er een significante toename van broedende huiszwaluwen in Nederland. Dit is goed nieuws aangezien in de jaren 60, 70 en 80 de huiszwaluwen sterk achteruit gingen. Maar liefst een half miljoen broedparen zijn toentertijd verdwenen. Door extra nestgelegenheid te bieden in de vorm van nestkommetjes die u onder de gevel van uw huis of schuur hangt, kan de huiszwaluwpopulatie zich verder herstellen. Oude nesten kunt u bovendien beter niet verwijderen, omdat deze weer nieuwe huiszwaluwen aantrekken.

Oeverzwaluw

Oeverzwaluwen komen grotendeels voor bij open water met steile oevers. Zoals de naam al zegt broedt de oeverzwaluw onder andere in oevers. Zanddepots en speciale oeverzwaluwwanden dienen als alternatieve nestgelegenheid. De eerste waarnemingen van de oeverzwaluw schommelen de laatste 15 jaar rond dezelfde dagen in maart. De populatie broedende oeverzwaluwen varieert enorm, dit komt onder andere door de weersomstandigheden in het overwinteringsgebied. Extreem droge periodes in de Sahel-regio zijn niet onbekend en komen al eeuwenlang voor. In 2010 was er een grote periode van droogte waarna in 2011 een sterke daling van het aantal broedende oeverzwaluwen volgde. Periodes van langdurige droogte lijken steeds meer voor te komen. Diverse onderzoeken wijzen uit dat de toename hiervan een gevolg is van klimaatverandering en luchtvervuiling. Door luchtvervuiling verplaatsen de moessons zich richting het zuiden.

Gierzwaluw

Gierzwaluwen brengen het grootste gedeelte van hun leven door in de lucht. Enkel tijdens de broedtijd zitten ze op nesten die ze in holtes maken van huizen, flats, kerken en overige bebouwing. Zo komt de gierzwaluw, in tegenstelling tot andere zwaluwen, ook in grote steden voor. De eerste gierzwaluw moet nog worden waargenomen, maar dat zal niet lang meer duren. Gierzwaluwen zijn moeilijk te inventariseren, waardoor er weinig data beschikbaar is voor trends, verspreiding en aantal waarnemingen. Het MUS-telnetwerk van SOVON en Vogelbescherming Nederland zijn actief bezig om meer inzicht te krijgen in deze soort.

Bekijk hier welke producten Vivara biedt om Zwaluwen te helpen